بازخوانی یک گفت وگو با نجف دریابندری
به گزارش وبلاگ تاج، نجف دریابندری می گفت: نسل مترجمان دارد ور می افتد و جای خالی مترجمانی مثل من، محمد قاضی، ابوالحسن نجفی و رضا سید حسینی پُر نشده است.
به گزارش وبلاگ تاج، این نویسنده و مترجم پیشکسوت متولد شهریور 1309 بود که امروز در سن 90 سالگی پس از سال ها بیماری از جهان رفت.
دریابندری در دی ماه سال 84 در وبلاگ تاج حضور پیدا کرد که در ادامه مروری خواهیم داشت بر مصاحبه آن موقع او با این خبرگزاری به همان روایتی که در آن سال منتشر شد:
نجف دریابندری که به خبرگزاری دانشجویان ایران آمده بود، با کمی تامل و خنده همیشگی اش گفت: مثل این که نسل مترجمان دارد ور می افتد و جای مترجمانی مثل بنده، محمد قاضی، ابوالحسن نجفی و رضا سیدحسینی، پر نشده است.
او البته گفت که ترجمه های فارسی را کم می خواند، ولی در عین حال معتقد بود، در نسل جدید کسی را سراغ ندارد که بگردد او را جای قاضی گذاشت. گفت، یکی دو نفر هستند که خوب کار می نمایند، ولی خیلی جوان نیستند، مثل بهمن فرزانه که او هم البته به پای قاضی نمیرسد.
دریابندری که نمی خواست قضاوت غیر منصفانه ای داشته باشد، به این هم اشاره نمود که شاید بی اطلاعی او هم باشد، ولی باز یادآور شد که اگر چنین مترجمی در نسل جدید بود، او می شناختش و اسم و رسمش را شنیده بود.
اما درباره چرایی این ماجرا، آن را به دوره های مختلف ربط داد و گفت: مثلا در آمریکای امروز هم نویسنده خوب کم پیدا می گردد؛ دیگر استاین بک یا فاکنر در آن جا نمی بینیم.
این مترجم پیشکسوت به این موضوع اشاره نمود که می گویند زمانه عوض شده است و دیگر نمی توان منتظر نویسنده ای از نوع فاکنر بود. او گفت که فاکنر، همینگوی، استاین بک یا خود او هم درس زیادی نخوانده اند، ولی حالا بیشتر نویسنده های امروز آمریکا از دانشگاه ها بیرون می آیند.
او با بیان این که به هر حال زمانه عوض شده، گفت: شاید هم این دانشکده ها استعدادها را کور می نمایند.
به اعتقاد دریابندری، ادبیات آمریکا و حتی اروپا، در یک دوره بحرانی زندگی می نماید.
به گفته او، قبل از این، دوره وفور کار بود، یعنی مثلا 30 ، 40 سال پیش دوره خیلی درخشان ادبیات بود، ولی الان نویسنده ای را هم سنگ و هم طراز فاکنر، همینگوی و استابن بک سراغ ندارد.
به گمان دریابندری امروزه آثار قبال توجه و قابل ترجمه ادبی که مورد توجه مخاطب ایرانی باشد، خیلی کم منتشر می گردد.
او از دکتروف به عنوان تنها نویسنده ای که در ظرف سال های اخیر، دو سه کتاب قابل ترجمه منتشر نموده است، نام می برد که رگتایم و بیلی باتگیت او را به فارسی برگردانده است.
دریابندری آثار ادبی را از ادبیات آمریکا انتخاب نموده و در ترجمه فلسفه به متن های انگلیسی مراجعه نموده است.
به اعتقاد او، این گونه متن ها در انگلیس خیلی بهتر نوشته می شوند و آمریکایی ها در این زمینه معمولا زمینه چینی و مقدمات طولانی دارند و پیدا کردن آثار فکری، فلسفی که حقیقتا خوب و قابل توجه باشد، در آمریکا مشکل است. او چند سال پیش جایزه ای را به خاطر ترجمه ادبیات آمریکا گرفته که حالا به شوخی می گوید: ولی از انگلیسی ها هیچ خبری نشد. علاقه اصلی اش داستان است و با فلسفه از دوران جوانی اش در زندان آشنا شده که البته در این زمینه هم آثاری همچون: تاریخ فلسفه غرب و عرفان و منطق از برتراند راسل، درد بی خویشتنی (آنالیز مفهوم الینالسیون در فلسفه غرب)، فلسفه روشن اندیشی (ارنست کاسیرر) و متفکران روسی (آیزایا برلین) را منتشر نموده است.
دریابندری را چهره ای دارای قریحه مدرن می دانند، اما درباره پست مدرنیسم معتقد است که این مقوله در زبان انگلیسی و آمریکایی خیلی شلوغ و آشفته است و این آشفتگی ها در زبان فارسی هم انعکاس همان آشفتگی است. او می گوید که پست مدرنیسم در آمریکا و اروپا و به خصوص فرانسه باعث اختلاف ها و جدل های بی فایده ایی شده، درست مثل اشکالاتی که در زبان فارسی با آن مواجهیم. او به واژه پسامدرن هم اشاره می نماید که نمی داند الف آن از کجا آمده است. معتقد است که الف در واژه هایی مثل گردآگرد یا شبانه روز همان واو فارسی است و کاربرد آن در واژه پسامدرن کار بی معنایی است.
دریابندری در سن 76 سالگی که می گوید ظاهرا سن کمی نیست، مشغول آماده سازی جلد دوم 89 داستان همینگوی و همچنین ترجمه رساله درباره طبیعت انسان (دیوید هیوم) است. بعد از سکته یی مغزی سال 81، هنوز نتوانسته به مدت زمان کاری پیش از آن برگردد، اما باز هم سرزنده با خنده های همیشگی اش به کار مشغول است و گرفتار سودای ترجمه.
گفت وگو ساره دستاران- وبلاگ تاج
منبع: خبرگزاری ایسنا